Monika Gruchmanowa – otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Marklowic w 2000 r.

Jest pierwszą osobą, której przyznano ten zaszczytny tytuł w naszej gminie.


Monika Guchmanowa urodziła się w dniu 13 listopada 1922 roku w rodzinie górniczej.

Jej rodzice to Michał i Marianna Mrozowie, którzy mieszkali w Gelsenkirchen-Horst w Westfalii. Odkąd przenieśli się na Śląsk, Michał Mróz objął stanowisko kierownika szkoły w Marklowicach Górnych. Tutaj Monika Mróz, spędziła dzieciństwo i ukończyła szkołę powszechną. W 1936 roku zaczęła naukę w gimnazjum w Rybniku. W czasie wojny musiała przerwać naukę podjęła pracę w Rybnickiej Fabryce Maszyn. W 1946 roku ukończyła liceum w Lublińcu i rozpoczęła studia polonistyczne na uniwersytecie w Poznaniu.

Już na czwartym roku studiów, jako wyróżniająca się studentka, otrzymała etat asystenta w katedrze Języka Polskiego. Od tej pory związała się na zawsze z Poznaniem i Uniwersytetem Poznańskim. W 1950 roku wyszła za mąż za Bohdana Gruchmana, poznanego kilka lat wcześniej w szkole średniej w Lublińcu. W 1951 roku uzyskała tytuł magistra i została starszym asystentem.

W 1961 roku uzyskała stopień doktora a w 1970 habilitację i awansowała na stanowisko docenta.

W 1983 roku otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego, natomiast w 1991 roku została profesorem zwyczajnym.

Profesor Monika Guchmanowa pełniła ważne funkcje na Uniwersytecie Poznańskim i innych uczelniach. Była Kierownikiem zakładu Filologii Polskiej w Wyższym Studium Nauczycielskim w Poznaniu. Ponadto pełniła funkcję prodziekana Wydziału Filologicznego na Uniwersytecie Poznańskim, 14 lat była kierownikiem Zakładu Języka Polskiego na tej uczelni. Wypromowała 160 magistrów i siedmiu doktorów.

Ciekawym epizodem w jej pracy naukowej było stypendium badawcze przeprowadzone wśród emigrantów polskich w Idependence w USA, wśród których jest wielu potomków Ślązaków z wioski Popielów na opolszczyźnie.

Profesor Monika Gruchmanowa została odznaczona za swoją pracę:

Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim oraz Orderem Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką Honorową Miasta Poznania i innymi odznaczeniami.

Zmarła 14 sierpnia 2001 roku. W dniu 24 września 2001 roku odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Senatu i Rady Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, poświęcone uczczeniu pamięci zmarłej. Na posiedzeniu podkreślono, że prof. Monika Gruchmanowa była wybitną uczoną, znawczynią języka polskiego w jego różnych gwarowych odmianach. Była też autorką wielu opracowań naukowych i wrażliwym nauczycielem akademickim, wychowawcą wielu pokoleń studentów polonistyki.

Była cenionym i lubianym pracownikiem naukowym. Społeczność marklowicka w uznaniu jej zasług upamiętniła jej dokonania nadając jej imię nowemu gimnazjum.